Spelduur, tijdregels, en overtredingen: de basketbalregels in het kort

Speler

In het basketbal staan er tegelijkertijd in totaal tien spelers op het veld; vijf per team. Per team zijn er ook tot 7 wisselspelers toegestaan, die naar believen gewisseld kunnen worden.

Bij begin van de wedstrijd nemen de basisspelers, de zogenaamde starting five, hun posities in. Normaal gezien staan ze opgesteld als twee Forwards, twee Guards, en een Center (middenvelder). Er zijn natuurlijk variaties mogelijk op deze standaardopstelling.

Layup

Het is het doel om de bal in de basket van de tegenstander te krijgen, die op de korte zijden van het speelveld op 3,05 meter hoogte bevestigd is. Een treffer door een vrijworp levert een enkel punt op, en een normale worp twee punten. Staat de aanvaller echter achter driepuntslijn, levert een treffer drie punten op. het team met de meeste punten bij het fluitsignaal wint.

Spelduur

Bij de FIBA bestaat een spel uit vier ronden van elk tien minuten. Bij de NBA daarentegen bedraagt een speelronde 12 minuten. Is het na de reguliere speeltijd nog steeds gelijkspel, wordt er telkens met 5 minuten verlengd totdat zich een winnaar aandient.

Overtredingen

In het basketbal wordt onderscheid gemaakt tussen vier soorten overtredingen:

• persoonlijke fout: niet-toegestaan lichaamscontact (Defensief of offensief)
• technische fout: technische fouten of ongedisciplineerd spel (bijv. het negeren van beslissingen door de scheidsrechter, provocaties, of teveel spelers op het veld hebben)
• onsportieve fout: zeer grof en onnodig lichaamscontact zonder relevante kans op balbezit
• diskwalificerende fout: grove onsportiviteit (handgemeen, belediging, etc.)

Defensieve overtreding

Een verdediger mag een aanvaller met balbezit maar op beperkte manieren afweren. Stoppen, blokkeren, duwen, laten struikelen, of het hinderen met uitgestrekte armen en benen zijn niet toegestaan.

Offensieve overtreding

Een aanvaller met balbezit begaat een overtreding wanneer hij of zij in contact komt met een verdediger die zich op zijn legitieme verdedidingspositie bevindt, of die zich achteruit beweegt. Tot typische offensieffouten behoren het wegduwen van verdedigers met de onderarm, of elleboogcontacten.

Straffen

Na een diskwalificerende of onsportieve fout wordt een speler van het veld gestuurd, en dient de hal onmidellijk te verlaten.

Bij vijf persoonlijke of technische overtredingen wordt een speler uitgesloten van de lopende wedstrijd.

Tijdovertredingen

Basketbal is afwisselend en wordt gekenmerkt door het hoge tempo. Dat ligt vooral aan de vele tijdregels, die bepalen hoelang verschillende acties mogen duren.

24-secondenklok (Shot clock)

Op de zogenaamde shot clock worden 24 seconden afgeteld: de maximale tijd die een aanval mag duren. De tijd begint bij de inworp te lopen.

Raakt de bal de ring van de basket aan, begint de klok opnieuw te lopen. Ook na een wissel van balbezit, het aanraken van een voet, of een overtreding begint de klok weer opnieuw te lopen.

8-secondenregel

Zodra een team de bal in bezit krijgt, moeten ze ervoor zorgen dat ze binnen 8 seconden de eigen helft te verlaten en de helft van de tegenstander betreden.

3-secondenregel

Bij een aanval mogen de verdedigers zich slechts drie seconden lang op de helft van de tegenstander bevinden. Daarbij maakt het verschil of ze in balbezit zijn of niet.

Scheidsrechters gaan doorgaans echter relatief soepel met deze bepaling om, en vooral op hoog niveau wordt een overtreding op de 3-secondenregel minder vaak bestraft.

5-secondenregel

Bij een inworp mag een speler de bal maximaal 5 seconden lang vasthouden.

Tijdens het spel moet een speler, die nauw bewaakt wordt, uiterlijk na vijf seconden beginnen met dribbelen, of een worp op doel wagen.

Bij het overtreden van deze regel krijgt de tegenstander een inworp.

Uit

Wanneer de bal of een speler in balbezit de grond aanraakt buiten de gestelde lijnen, is deze 'uit'.

Loopfout

Zodra de speler met balbezit stopt met dribbelen, mag hij of zij met de voeten nog twee keer de grond aanraken; daarna moet de bal weggepasst zijn, of moet er op de basket geschoten worden. het been waarop wordt gestaan mag voor het werpen weliswaar opgetild worden, maar mag voor de bal de handen verlaat niet meer de grond raken.

Voetcontact

Het aanraken van de bal met voet, knie, of been wordt als voetcontact beschouwd. Daarbij wordt een verschil gemaakt tussen verdedigers en aanvallers:

• Wanneer een verdediger een voetcontact maakt, word de Shot Clock op 14/24 seconden gezet, als er op dat moment al meer dan tien seconden verstreken zijn.
• Wordt het voetcontact door een aanvaller gemaakt, wordt de bal aan de tegenstander overgegeven, die overigens ook de volle 24 seconden voor een nieuwe aanval krijgt.

Terugspelen

Bij een aanval mag geen enkele speler van het team met balbezit vanaf de helft van de tegenstander terugspelen naar de eigen helft.

Dubbele dribbel

Zodra een aanvaller na het dribbelen de bal opgepakt heeft, mag hij niet opnieuw aan een dribbel beginnen (vandaar: dubbele dribbel). Doet hij dit wel, dan krijgt de tegenstander een inworp vanaf de zijlijn.

Goaltending

Een bal die richting basket geworpen word, die zich in neerwaartse richting beweegt, en de ring van de basket nog niet aangeraakt heeft, mag niet door een verdediger aangeraakt of geblokkeerd worden. Pas nadat de bal de ring heeft aangeraakt, mag deze weer gespeeld worden.